Nieuwsbrief Muzikale Verhalen (26)
September 2021
Welkom
Zoals eerder aangekondigd besteden we in deze nieuwsbrief ruim aandacht aan Louis Andriessen (1939 - 2021), die op 1 juli op 82-jarige leeftijd is overleden. Los van de andere bijdragen noem ik hier het titanenwerk dat Marc van Delft in de afgelopen weken heeft verricht. Hij neemt je mee in een wereld van muziek, legt vele dwarsverbanden en heeft ook oog voor tegenstrijdigheden. Kortom - wat mij betreft - interessant om te lezen wat Marc van Delft allemaal onderzocht en geduid heeft.
Persoonsverwisseling / geschiedsvervalsing?
In de afgelopen jaren heb ik op mijn website een overzicht gemaakt van de westerse klassieke muziek van de afgelopen 2.500 jaar, waarbij het zwaartepunt ligt bij luistervoorbeelden op YouTube. Daarbij heb ik ook tal van korte biografieën van componisten geplaatst, liefst voorzien van een portret. Voor dat laatste heb ik steeds een keuze gemaakt uit foto's die op Google Afbeeldingen te vinden zijn.
Twee weken geleden kreeg ik een e-mail met een kort bericht waarin stond dat de foto die ik bij Giacomo Carissimi (1605 - 1674) had geplaatst in werkelijkheid van Alexander Morus is. Sindsdien nog twee berichten over persoonsverwisseling ontvangen. Nieuwsgierig wie en wat hierachter zit heb ik per e-mail contact opgenomen. Het verslag staat elders in deze nieuwsbrief.
Ik wens u veel lees- en luisterplezier!
Imke Jelle van Dam
Inhoudsoverzicht
Info bekostiging maandelijkse nieuwsbrief
Mocht u iemand kennen die mogelijk ook interesse heeft in deze nieuwsbrief, dan wordt het op prijs gesteld als u deze met begeleidend schrijven doorstuurt. Men kan zich dan zelf kosteloos abonneren (info).
Concertagenda
Antrovista actualiseert (bijna) dagelijks de concertagenda.
Overzicht concerten en muziekcursussen
naar boven
Louis Andriessen (1939 - 2021) / 1
Op zijn sterfdag schreef Joep Christenhusz voor NRC een necrologie met als titel 'Rebel Louis Andriessen was grootste Nederlandse componist sinds eeuwen'. Hieronder enkele citaten en een link naar NRC (alleen voor abonnees).
'Louis Andriessen, een van Nederlands grootste muzikale boegbeelden ooit, deed met zijn lijfstuk ‘De Staat’ het muziekleven op zijn grondvesten trillen.'
'Goede noten. Componist Louis Andriessen schreef er vele. Wat vrij geniaal is, omdat ze volgens hem eigenlijk niet bestonden.'
'Andriessen schreef trouwens ook wel eens foute noten (...). Maar dan wel precies de juiste.'
'Hij gold als ’s lands grootste componist sinds Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621) en genoot bekendheid tot ver over de landsgrenzen.'
Link naar het betreffende artikel in NRC
naar boven
Louis Andriessen (1939 - 2021) / 2
In de rubriek 'Nederlandse componisten vanaf 1900' staat: 'Louis Andriessen is een Nederlands componist. Hij komt uit een familie van musici. Hij studeerde compositie bij zijn vader en bij Kees van Baaren. Van 1962 tot 1964 studeerde hij bij Luciano Berio in Milaan en Berlijn. Andriessen zette zich af tegen het conservatisme in de muziekwereld. Hij was met Reinbert de Leeuw initiatiefnemer van de Aktie Notenkraker. Met Peter Schat, Jan van Vlijmen en Misha Mengelberg schreef hij de opera Reconstructie. In de jaren zeventig schreef hij politieke werken. Om zijn onconventionele stukken te laten spelen richtte hij in de jaren zeventig de ensembles De Volharding en Hoketus op. (...)' Zie voor de volledige tekst op onderstaande link
Biografie Louis Andriessen (1939 - 2021)
In het hoofdstuk 'Eigentijdse klassieke muziek vanaf 1975' is de pagina van Louis Andriessen met muziekvoorbeelden geheel bijgewerkt. Voor wie wil grasduinen biedt onderstaande link een directe ingang. Ook zijn er verwijzigingen naar diverse documentaires over Louis Andriessen en zijn werk.
Louis Andriessen (1939 - 2021)
naar boven
In Memoriam Louis Andriessen
Beschouwingen over de tijdgeest en de muziek
Marc van Delft
In het colofon schrijft Marc van Delft: 'Deze brochure is geschreven vanuit een persoonlijke en antroposofische achtergrond / - denkwijze'. En hiermee is precies dit 48 pagina's tellende boekwerkje mee getypeerd. Persoonlijk: in zijn concervatioriumopleiding heeft hij Louis Andriessen van nabij meegemaakt en hij is ook naar zijn concerten gegaan. Antroposofie: ook het werk van Rudolf Steiner passeert de revue en Marc schuwt niet een kosmologische typering van de tijdgeest en consequenties daarvan voor de muziek. Een voorbeeld van beide.
'Ik weet uit die tijd nog dat iedereen compositieles van Louis Andriessen wilde hebben. Ik zelf had Peter Schat als compositieleraar, maar Louis Andriessen was veel populairder. Uit de hele wereld kwamen jonge componisten naar hem toe om bij hem te studeren. (...) Toen ik pas op het Haags conservatorium kwam en nog van toeten nog blazen wist kwam ik een andere leerling voor hoofdvak Muziektheorie tegen, Henk Borgdorff genaamd. Ik kwam een keer bij hem thuis op bezoek en hij vertelde me toen dat Louis Andriessen DE componist van dat moment was, en hij liet mij een grammofoonplaat horen met 'De Staat' van Louis Andriessen, dat was toen eigenlijk mijn eerste kennismaking met Louis Andriessen.'
'In 1980 zaten we echter nog steeds in diezelfde martiale, keiharde, zakelijke, strenge, ijzer-staal-en beton-tijdgeest van het Mars-Samael-tijdperk, en de muziek van Louis Andriessen en zijn vele volgelingen is daar nu bij uitstek een uitvloeisel en voorbeeld van. In 1989, na de val van de muur en de ondergang van de 'rode politiek', werd Zachariel, Jupiter echter de leidende tijdgeest, en dat drukte zich ook uit in de muziek van Louis Andriessen. Want in zijn latere werken, zoals 'Writing to Vermeer', merk je bij Louis Andriessen een vermildering en een meer vrije, lyrische stijl ontstaan. De marciale hardheid en rechtlijnigheid en zakelijkheid werden vermilderd.'
Hieronder de link naar het boekje van Marc van Delft:
IN-MEMORIAM-LOUIS-ANDRIESSEN.pdf
In deze beschouwing staan vele tientallen links naar muziekvoorbeelden en naar achtergrondinformatie. Als een link gewoon wordt aangeklikt, opent deze in hetzelfde venster. Om te voorkomen dat het boekje steeds weer opnieuw geladen moet worden, kan beter met de rechter muiskknop worden aangeklikt en vervolgens kiezen voor een nieuw tabblad of een nieuw venster.
naar boven
Persoonsverwisseling / geschiedsvervalsing?
Een klein verslag van een e-mailwisseling
Het portret links wordt/werd toegeschreven aan Giacomo Carissimi (1605 - 1674) en het portret rechts aan Alexander Morus (1616 - 1670). Ook bij een oppervlakkige vergelijking kan men zien dat het portret links geschilderd is naar voorbeeld van de ets aan rechterzijde.
Nadat ik half augustus j.l. een e-mail kreeg met het korte bericht: 'I was discovering an error on the information about Giacomo Carissimi. This portrait is actually Alexander Morus', ben ik eerst op internet gaan speuren. Ik kwam een document tegen waarin werd verteld dat, na een grondige studie door musicologe Gloria Rose (A Portrait Called Carissimi uit 1970), zij kon aantonen dat het portret dat was toegeschreven aan Giacomo Carissimi in werkelijkheid van Alexander Morus is. Hierdoor trok ik de conclusie dat ik voornoemde e-mail serieus moest nemen.
Een week later kreeg ik van dezelfde persoon een bericht dat het portret van Andrea Gabrieli (~1533 - 1585) in werkelijkheid van Maximiliaan III, aartshertog van Oostenrijk is. Weer later dat het portret van Clément Janequin (~1485 - 1558) in werkelijkheid van Gaspard de Coligny is. Omdat door mijn eerdere onderzoek het vertrouwen was gewekt dat mijn berichtgever kennelijk beter op de hoogte is dan ik, heb ik advies gevraagd voor onvervalste portretten van de drie betreffende componisten. Het antwoord luidde bij alledrie: helaas zijn die niet bewaard gebleven.
Nieuwsgierig naar mijn tipgever heb ik gevraagd mij over de achtergronden te vertellen. Zij stelde zich voor als de 18-jarige Nhu Thao uit Vietman. Haar verdere verhaal is hieronder in een nieuw kader geplaatst.
Imke Jelle van Dam
naar boven
Nhu Thao heeft een missie
Nhu Thao (nu 18 jaar) is zich drie jaar geleden toe gaan leggen op foutief gelabelde portretten op internet 'recht' te zetten (zie boven Persoonsverwisseling / geschiedsvervalsing?). Hieronder stelt zij zich voor (tekst ingekort en geredigeerd).
Ik woon in Ho Chi Minhstad (destijds Saigon) in Vietnam. Mijn land heeft moeilijke tijden doorgemaakt, aangezien de COVID-pandemie vandaag nog steeds plaatsvindt. Ik ben een 18-jarig meisje, heb thuisonderwijs gegeven en mag mijn huis niet verlaten. Momenteel werk ik als redacteur op internet.
In 2018 ben ik begonnen op internet op zoek te gaan naar foutief gelabelde portretten. Op Discogs ontdekte ik verkeerd gelabelde afbeeldingen op de lijst met klassieke componisten door middel van het programma Google Reverse Search. Ik besteed mijn tijd aan het contacteren van mensen over de fouten. Sommigen van hen zijn ondanks ontmaskering niet te overtuigen, zoals bij het portret van Fra Teodoro van Urbino, geschilderd door Giovanni Bellini in 1515, dat op internet circuleerde als het portret van Meister Eckhart. Toch ga ik door met mijn missie om recht te doen aan componisten en anderen die een verkeerd label kregen.
Voordat ik me met portretten van klassieke componisten bezighield probeerde ik via Google verkeerd gelabelde afbeeldingen van filmsterren en anderen te ontdekken. Die vond ik op onder andere Pinterest en Facebook. Ik begon Google Reverse Search te gebruiken en liet op alle plekken waar ik fouten ontdekte een bericht hierover achter in de hoop dat moderatoren deze op zouden lossen.
In 2019 schreef ik drie artikelen op Medium een jaar voordat deze site onbereikbaar werd in mijn thuisland.
Het tweede artikel over de beeltenis van Virginia Cherrill, verkeerd bestempeld als Sally Eilers
Het derde over Sue Carol, verkeerd gelabeld als Clara Bow
naar boven
Tune 3 voor melodica en gitaar
In deze bizarre tijd waarin concerten vanwege coronamaatregelen steeds afgezegd zijn, speel ik wekelijks met wat mensen op informele wijze voor een klein publiek in een park in Zwolle. Ik kwam op het idee ook eens wat eigen werk in te brengen. Uit een ver verleden (soms veertig jaar geleden of meer) doemen soms muzikale ideeën op die ik tot nu nog niet op papier had gezet. Uit dit geestelijk reservoir heb ik twee inspiraties die wat de eerste twee akkoordprogressies verwantschap vertonen (beide van C groot naar Es groot) aan elkaar geplakt en er één compositie van gemaakt en hem de naam 'Tune 3' gegeven. Het leuke van het tweede deel is dat op het akkoordenschema eindeloos geïmproviseerd kan worden, hetgeen ik dan ook doe.
Luistervoorbeeld Tune 3
Vanaf vandaag kan Tune 3 voor melodica en gitaar als PDF (twee pagina's) besteld worden voor slechts € 1,00.
naar boven