Aanvullende informatie Hedendaagse muziek 

Alban Berg  

1. Alban Berg - Lyrische suite voor strijkkwartet: Zijn belangrijkste werken zijn een Lyrische suite voor strijkkwartet (1926); een Vioolconcert (1935); en twee opera's, Wozzeck (1917-1921, premiére in 1925) en Lulu. Van de laatste opera, die Berg componeerde tussen 1928 en 1935, was de orkestratie bij zijn dood niet voltooid. De Lyrische suite en het Vioolconcert zijn evenals de twee opera's kenmerkend voor Bergs voortdurende neiging om het verband tussen de nieuwe stijl en die van het verleden te onderstrepen. Zowel de suite als het concert zijn voor een deel volgens de twaalftoonsmethode geschreven. Beide tonen ze Bergs vindingrijkheid en talent voor contrapunt. De basisreeks van het Vioolconcert is zo ontworpen dat tonale combinaties vrijwel onvermijdelijk zijn. In de finale wordt de reeks verbonden met de melodie van Bachs koraal op de woorden van de hymne Es ist genug (Cantate nummer 60).

2. Alban Berg - Vioolconcert: Zie 1.

3. Alban Berg - Wozzeck (opera): Wozzeck is het voorbeeld bij uitstek van een expressionistische opera. Het libretto, een bewerking door Berg van fragmenten uit een toneelstuk van Georg Büchner (1813-1837) voert de ongelukkige soldaat Wozzeck ten tonele; veracht, verraden in de liefde en uiteindelijk gedreven tot moord en zelfmoord. De drie akten gaan zonder onderbreking in elkaar over; de verschillende scènes (in elke akte vijf) zijn met elkaar verbonden door tussenspelen van het orkest. Berg brengt op verschillende manieren eenheid aan in zijn muziek, zoals leidmotieven en gesloten vormen, afgeleid van de klassieke muziek (suite, rapsodie, lied, mars, passacaglia, rondo, symfonie, inventies). In de zangpartijen worden Sprechgesang en meer conventionele zang flexibel afgewisseld. Het grimmige, ironische en symbolische verhaal, de vele muzikale vondsten, de zeer gevarieerde, ingenieuze en toepasselijke orkestratie, de heldere en compacte vorm, en de beeldende en dramatische kracht leiden samen tot een bijzonder schrijnend geheel.

4. Alban Berg - Lulu (opera): Lulu is abstracter en complexer. De opera is even expressionistisch als Wozzeck, maar bevat meer ingewikkelde symboliek. De twaalftoonstechniek is strikter toegepast, al gaat Berg de tonaliteit ook hier niet altijd uit de weg.