Nieuwsbrief Muzikale Verhalen (39)
Oktober 2022
Welkom,
Voor mijn 72-ste verjaardag kreeg ik van mijn echtgenote een boek met de titel 'Een merkwaardig leven lang klassiek'. Ze vertelde dat ze een recensie van Peter van der Lint in Trouw had gelezen en vermoedde dat op grond daarvan dit boek me wel aan zou spreken. De recensent schrijft: "Er zijn van die boeken waar je meteen verliefd op wordt. En misschien ben je dan ook wel meteen verliefd op de schrijver ervan. Ik denk dat dat zo is. Die schrijver is Jeremy Denk, een internationaal bekende concertpianist uit Amerika."
Meteen ben ik het voorwoord gaan lezen en ook ik was verkocht. Bewust ben ik toen niet verder gegaan om een aantrekkelijk boek te hebben tijdens een week vakantie in Zuid Limburg. Dit boek is de inspiratiebron voor deze en komende nieuwsbrieven.
Ik wens u veel lees- en luisterplezier!
Imke Jelle van Dam
Inhoudsoverzicht
Info bekostiging maandelijkse nieuwsbrief
Mocht u iemand kennen die mogelijk ook interesse heeft in deze nieuwsbrief, dan wordt het op prijs gesteld als u deze met begeleidend schrijven doorstuurt. Men kan zich dan zelf kosteloos abonneren (info).
Concertagenda
Antrovista actualiseert (bijna) dagelijks de concertagenda.
Overzicht concerten en muziekcursussen
naar boven
Prelude uit 'Een merkwaardig leven lang klassiek'
Jeremy Denk vertelt dat hij als 12-jarige in een platenzaak een cassette koopt met Mozarts Sinfonia concertante door het Cleveland Orchestra. Het orkest was legendarisch, wist hij, maar wat 'sinfonia' en 'concertante' betekende daar had hij geen idee van. Thuis in zijn eigen kamer beluisterde hij de muziek. Jeremy: "Ach ja, Mozart. De muziek was heerlijk, fijn, elegant: net wat ik had verwacht. (...) Na een paar minuten gebeurde er iets vreemds: een paar zoemende trillers. Niks bijzonders waarschijnlijk, een bijgedachte die zich aftakte van de boom van het stuk, en een paar noten opklom. Maar toen volgden er nog een paar. Ik wist zeker dat het daar wel bij zou blijven - maar vervolgens kwamen er nog meer, luider, hoger. Was Mozart gek geworden? (...) Hij was, om onduidelijke redenen, een reusachtige onevenwichtigheid aan het creëren in zijn evenwichtige wereld." Jeremy beschrijft vervolgens hoe hij gaandeweg gegrepen wordt, terwijl de muziek al stijgend tot een climax komt. "Ik danste een paar seconden rond op mijn vierkante knooptapijtje en beeldde me in dat dit de clou was. 'Ja! Ik heb het door nu!' Maar terwijl ik mijn voet optilde om hem op het volgende akkoord neer te zetten, verschoof de muziek van luid naar zacht en creëerde ze een ongewone paradox: een schok van tederheid. (...) Ik besefte niet dat de violen dezelfde ladder afdaalden die we net hadden beklommen. Ik wist alleen dat de noten prachtig waren, maar ook dissonant, en ik wilde ze vast blijven houden, allemaal - maar (zo is het leven) elke noot bleef verglijden naar de volgende."
naar boven
Wolfgang Amadeus Mozart (1756 – 1791)
Samen met Bach en Beethoven wordt Mozart beschouwd als componist die diepgaande invloed uitoefende op allen die na hem kwamen. Mozart was een wonderkind, dat op uitzonderlijk jonge leeftijd viool, klavecimbel en orgel speelde en kwalitatief hoogstaand werk componeerde. Hij was een veelzijdig componist. Van 1763 tot 1766 hield de familie Mozart een grand tour door Europa, waaronder ook langs verschillende steden in Nederland. Hoewel hij uitgeput was door het vele werk, aanvaardde hij nog een geheime opdracht om een Requiem te schrijven. Enkele dagen na zijn dood werd in Wenen een mis gezongen te zijner nagedachtenis, waarbij voltooide delen van zijn Requiem werden uitgevoerd.
Zie ook de biografie in 200 woorden.
naar boven
Cleveland Orchestra
Het Cleveland Orchestra is een Amerikaans symfonieorkest in Cleveland (Ohio) dat in 1918 is opgericht. Het orkest wordt traditioneel tot de Big Five gerekend. Al kort na de oprichting maakte het orkest tournees door de Verenigde Staten. Ook werkte het al vroeg mee aan radio-uitzendingen. In 1928 maakt het orkest de eerste opname van de Tweede Symfonie van Sergei Rachmaninov. De Severence Hall is sinds 1931 de vaste concertzaal van het Cleveland Orchestra. Zomers speelt het orkest in het Blossom Music Center te Cuyahoga Falls.
Het orkest bereikte een internationaal topniveau onder George Szell, een veeleisende dirigent. Ook tegenwoordig is dit een van de meest Europees-klinkende onder de Amerikaanse symfonieorkesten. Het orkest speelt met een lagere stemtoonhoogte dan andere symfonieorkesten, namelijk a = 415 hertz. Het Cleveland Orchestra is met enige regelmaat ook in Europa voor concerten in Luzern en Wenen (in de Wiener Musikverein). Tot de gastdirigenten die concerten gaven en opnamen maakten met het orkest behoren onder anderen Michael Tilson Thomas, Riccardo Chailly, Vladimir Asjkenazi, Oliver Knussen en Kurt Sanderling. [bron: Wikipedia]
Audio-opnamen van Cleveland Orchestra op YouTube
naar boven
Sinfonia Concertante voor viool, altviool en orkest
De Sinfonia Concertante voor viool, altviool en orkest in Es majeur, K. 364 (320d) werd geschreven door Wolfgang Amadeus Mozart. Ten tijde van het componeren in 1779 was Mozart op tournee door Europa, waaronder Mannheim en Parijs. Hij experimenteerde met het sinfonia concertante genre en dit werk kan worden beschouwd als zijn meest succesvolle realisatie in dit cross-over genre tussen symfonie en concerto.
Het stuk bestaat uit drie delen (Allegro maestoso, Andante en Presto) voor viool solo, altviool solo, twee hobo's, twee hoorns en strijkers, de laatste met een verdeelde altvioolsectie, die de rijke harmonie van het werk verklaart.
In het boek 'Een merkwaardig leven lang klassiek' refereert de destijds 12-jarige Jeremy Denk aan bovenstaande opname. De passage die hij beschrijft begint op 1.22 en gaat door tot circa 1.58.
naar boven
Jeremy Denk
Jeremy Denk (geboren in 1970) is een Amerikaanse klassieke pianist. Prijzen: MacArthur "Genius" Fellowship, Avery Fisher Prize en Musical America's Instrumentalist of the Year award. Voorts is hij verkozen tot lid van de American Academy of Arts and Sciences. Denk trad in de VS en Europa op in recitals en met grote symfonieorkesten en toerde met Academy of St Martin in the Fields...
Opnamen van Jeremy Denk op YouTube
naar boven
György Sebók (1922–1999), leraar van Jeremy Denk
György Sebók was een in Hongarije geboren Amerikaanse pianist en professor aan de Indiana University's Jacobs School of Music in Bloomington, Indiana, Verenigde Staten. Hij was wereldwijd bekend als solist bij grote orkesten. Hij won vele prijzen.
Sebók gaf zijn eerste solo pianorecital op 11-jarige leeftijd. Op 14-jarige leeftijd speelde hij Beethovens Pianoconcert nr. 1. Hij schreef zich op 16-jarige leeftijd in aan de Franz Liszt Academie, onder leiding van Zoltán Kodály en Leo Weiner. Na zijn afstuderen gaf hij tien jaar lang concerten in heel Oost- en Centraal-Europa en de voormalige Sovjet-Unie.
In 1949 werd hij benoemd tot professor muziek aan het Béla Bartók Conservatorium in Boedapest. Na de Hongaarse opstand van 1956 vestigde hij zich in Parijs. Aangemoedigd door zijn cellovriend János Starker, ging hij op veertigjarige leeftijd naar de Indiana University School of Music in Bloomington, waar hij begon aan wat wordt beschouwd als de meest productieve fase van zijn carrière.
Jeremy Denk droeg zijn memoires "Every Good Boy Does Fine: A Love Story in Music Lessons" [Nederlandse titel: Een merkwaardig leven lang klassiek] op aan Sebók en schreef over de grote impact die Sebók had op zijn muzikale ontwikkeling en carrière.
Zie voor meer info op Wikipedia
naar boven
Gids voor orkestmuziek (12): Bach (2)
Tweede Brandenburgse concert in F (15 min)
Allegro moderato – Andante – Allegro assai
Tegen het strijkorkest klinkt hierin de concertinogroep van trompetten, fluiten, hobo en viool. Anders dan in het eerste concert hebben tutti en cocertino eigen, onafhankelijke thema's, waardoor zich een geestig en straf wisselspel tussen orkest en solisten ontwikkelt met contrapuntische invallen. Het andante is een concerterend trio van de solisten (zonder trompet) tegen het fundament van een vloeiende 'generale bas' of 'continuo' van klavecimbel en cello. De trompet intoneert het fanfare-achtige thema van het laatste deel, dat met een imposante fuga wordt besloten. De trompetpartij is bij Bach voor de tegenwoordige trompettisten een zware opgaaf. Ten tijde van Bach gebruikte men de gemakkelijker bespeelbare 'Zinken'.
Tweede Brandenburgse concert in F
naar boven
Bladmuziek van Imke Jelle van Dam
In voorgaande nieuwsbrieven was vaak een eigen compositie geplaatst. Dat betekende evenwel dat ik maandelijks met een muziekstuk (meestal uit de oude doos) aan de slag moest. Het was een aardige stok achter de deur, maar leverde ook soms wat stress op en dat wil ik niet meer. Ik pak deze rubliek weer op als op natuurlijke wijze er weer iets nieuws tot stand is gebracht.
Ik volsta nu met een verwijzig naar wat tot nu toe op papier is gezet, hetzij als muziekboek of als PDF.
Muziekboeken - Muziekfonds Halma
Losse bladmuziek (verschillende bezettingen)
naar boven