19de eeuw: Opera en muziekdrama 

De karakteristieken van de Duitse romantische opera, zoals we die in Der Freischütz van von Weber aantreffen, kunnen als volgt worden samengevat: het verhaal is ont­leend aan de middeleeuwse geschiedenis, legenden of sprookjes; net als in de literatuur van die periode spelen bovennatuurlijke wezens en gebeurtenissen een belangrijke rol en ligt de nadruk op een wilde en mysterieuze natuurlijke omgeving. Daarbij wordt regelmatig plaats ingeruimd voor scènes uit het een­voudige dorps- of plattelandsleven. Bovennatuurlijke voorvallen en een na­tuurlijke omgeving beschouwt men niet als louter decoratieve grillen, maar zijn volledig verweven met het lot van de menselijke hoofdpersonen. De ka­rakters zijn meer dan individuen: in zekere zin vertegenwoordigen zij boven­natuurlijke machten, goed of kwaad. De uiteindelijke overwinning van de held is daarmee ook de triomf van de goede over de demonische machten. De over­winning wordt dan ook vaak geïnterpreteerd in termen van redding en ver­lossing. Met zijn vage religieuze connotatie is dat idee misschien een uitwer­king van het reddingsmotief dat zo prominent aanwezig was in de opera's aan het begin van de eeuw. Deze grote aandacht voor de fysieke en spirituele ach­tergrond onderscheidt de Duitse opera in sterke mate van de Franse en Ita­liaanse. De muzikale stijl en vorm hebben uiteraard veel overeenkomsten met die van de opera in andere landen, maar het gebruik van eenvoudige, volksliedachtige melodieën van onmiskenbaar Duitse snit is nieuw. Belangrij­ker nog is het belang dat men hechtte aan harmonie en klankkleur als mid­delen voor dramatische expressie. Deze nadruk op de binnenstemmen van de muzikale textuur (in tegenstelling tot de Italiaanse aandacht voor de me­lodie) kunnen we opvatten als de muzikale pendant van de nadruk die in het Duitse libretto werd gelegd op sfeer, decor en occulte betekenis van het drama.